บัวบก (Asiatic pennywort, Gotu Kola)                                                                                                                                                          ชื่อวิทยาศาสตร์ Centella asiatica L. Urban                                                                                                                                                         บัวบก เป็นพืชล้มลุกลำต้นสั้นมีไหลเลื้อยแผ่ไปตามดินมีรากงอกออกตามข้อของลำต้นใบรูปร่างกลมขอบใบหยักเป็นคลื่นมีดอกขนาดเล็กสีม่วงบัวบกเป็นพืชที่สามารถปลูกได้ทั่วไปปลูกได้ดีในดินเหนียวหรือดินเหนียวปนดินร่วนพื้นที่ชื้นแฉะ แต่น้ำไม่ท่วมขังสามารถขึ้นได้ดีทั้งในที่ร่มรำไรและที่โล่งแจ้งมีแสงแดดมากลำต้นและใบบัวบกมีสารสำคัญคือกรดมาเดคาสสิก (Madecassic acid) กรดเอเชียติก (Asiatic acid) มีฤทธิ์ในการสมานแผลต้านเชื้อแบคทีเรียรักษาอาการอักเสบกระตุ้นการสร้างภูมิต้านทานช่วยขับปัสสาวะช่วยบำรุงประสาทและความจำสารสกัดบัวบกใช้มากในอุตสาหกรรมเครื่องสำอางและยา

การขยายพันธุ์และการปลูก                                                                                                                                                                                         บัวบก ขยายพันธุ์โดยการใช้ไหลหรือเมล็ดการใช้ไหลเป็นวิธีที่ง่ายและสะดวกรวดเร็วกว่าการใช้เมล็ดโดยน้ำลำต้นหรือไหลที่มีรากและต้นอ่อนตัดเป็นท่อน ๆ ไปเพาะในกระบะเพาะประมาณ 1-2 สัปดาห์รดน้ำให้กระบะเพาะมีความชุ่มชื้นอยู่เสมอแล้วจึงย้ายกล้าจากกระบะเพาะไปปลูกในแปลงหรือภาชนะที่เตรียมไว้                                                                                    การปลูกในแปลงควรเตรียมแปลงให้ดินร่วนซุยและยกร่องแปลงให้สูงเหนือกว่าระดับดินปกติเพื่อป้องกันน้ำท่วมขังโดยทำแปลงให้กว้างประมาณ 1-2 เมตรความยาวตามความเหมาะสมของพื้นที่ตากดินประมาณ 7 วันจากนั้นพรวนดินพร้อมใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 1-2 กิโลกรัมต่อตารางเมตร                                                                                        หลังจากนั้นนำไหลที่เพาะไว้ปักลงในแปลงระยะปลูกระหว่างต้น 15 เซนติเมตรระหว่างแถว 15 เซนติเมตรระยะแรกของการปลูกควรทำตาข่ายพรางแสงไว้ประมาณ 7-10 วันหลังจากนั้นจึงนำตาข่ายพรางแสงออกบัวบกมีระบบรากตื้นประมาณ 1.5-2 เซนติเมตรจึงสามารถปลูกได้ดีในภาชนะต่าง ๆ และภาชนะห้อยแขวนที่มีปากกว้างและมีความลึกไม่เกิน 10 เซนติเมตร

การดูแลรักษา                                                                                                                                                                                                         บัวบกต้องการความชื้นแฉะมากจึงควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ แต่ต้องระวังอย่าให้น้ำขังจะเกิดโรคโคนเน่าเนื่องจากบัวบกเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ง่ายการให้ปุ๋ยจึงไม่จำเป็นอาจให้เมื่อต้นมีสภาพไม่สมบูรณ์เท่านั้นให้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ปริมาณดูตามความเหมาะสมของขนาดพื้นที่ที่ปลูกการเจริญเติบโตความอุดมสมบูรณ์ของดินและความสมบูรณ์ของต้นบัวบกด้วยและทุกครั้งที่มีการใส่ปุ๋ยเสร็จแล้วจะต้องรดน้ำให้ชุ่ม

การเก็บเกี่ยว                                                                                                                                                                                                       เริ่มเก็บเกี่ยวบัวบกหลังจากปลูกได้ประมาณ 60-90 วันโดยใช้มีดตัดต้นเหนือจากพื้นดินประมาณ 2-3 เซนติเมตรและสามารถเก็บเกี่ยวรอบต่อไปได้ภายใน 2-3 เดือนและหากบำรุงรักษาดีจะสามารถเก็บผลผลิตได้นานประมาณ 2-3 ปี

การใช้ประโยชน์ในครัวเรือน                                                                                                                                                                                       บัวบกสดใช้รับประทานเป็นผักสดหรือคั้นน้ำทำเป็นเครื่องดื่มโดยการนำบัวบกราก 1 กำมือมาล้างให้สะอาดตำให้ละเอียดคั้นน้ำดื่มรักษาอาการร้อนในอ่อนเพลียบำรุงกำลังน้ำคั้นใบบัวบกใช้ทาบริเวณแผลสดช่วยสมานแผลใบสุดควรเก็บรักษาในตู้เย็นหากทิ้งให้เที่ยวจะทำให้สารสำคัญบางชนิดลดลงรวดเร็ว

แหล่งที่มา: https://esc.doae.go.th/สมุนไพรประจำบ้าน62                                                                                                                                          ผู้เขียน: ธัญลักษณ์  สีลาจันทร์  นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ